Winterklaar maken

Het winterklaar maken van de beregeningsinstallatie

Gedurende het najaar en de winter is er kans op vorst. Het is belangrijk de installatie te beschermen tegen deze vorst om mogelijke schade te voorkomen. Hoe dat in zijn werk gaat leest u in dit artikel.

• Begin met vorstbestendig ontwerpen
• Taken voor het winterklaar maken
• Algemene ontwerp info mbt vorst

Begin met vorstbestendig ontwerpen

Leidingen

Sproeierleidingen

Om de sproeikoppen tegen kapotvriezen te beschermen dient er in elke afzonderlijke zone naar de sproeiers minimaal 1 afdruipventiel (ook wel ontwateringsventiel) te worden aangebracht. Na het wegvallen van de waterdruk zal deze zich openen en stroomt de leiding leeg.

Plaats het ventiel op het laagste punt in de leiding, in ieder geval onder het laagste punt van de sproeiers, zodat het water uit de sproeikoppen zelf zal weglopen. De Polyethyleen leiding is flexibel en vorstbestendig. (PVC leidingen zijn daarentegen is zeer gevoelig voor vorst!) Eventueel kunnen er meerdere ventielen toegepast worden. Het is aan te raden direct onder een ventiel een emmer grind te storten. Het water loopt dan goed weg.

 

De sproeiers zullen via de ventielen geheel leeglopen. Een uitzondering hierop zijn de zogenaamde SAM sproeiers. Deze hebben in ingebouwde klep en worden toegepast als er een groot hoogteverschil zit (tot +/- 2,5 m) tussen sproeiers in een zone en er voorkomen moet worden dat het water in de leiding via de laagstgelegen sproeier naar buiten stroomt. (hevelwerking) Een nadeel van dit type is dat er water in blijft staan. Een Afdruipventiel heeft daarin geen toegevoegde waarde en zal de zaak niet beschermen.  Verdelers en kleppen worden door de afdruipventielen overigens ook niet veilig gesteld!

Dit is op te lossen door met lucht door te blazen. Hoe dat werkt, leest u verderop.

Een druppelslang zal van zichzelf al leeglopen en vraagt geen specifieke aandacht.

Hoofdleiding vanaf waterleiding of waterpomp

Bij gebruik van leidingwater dient de hoofdkraan van de installatie op een vorstvrije plaats geïnstalleerd te worden. Gebruik bij voorkeur een kogelkraan met ontluchting. Ook op de verdeelunit wordt een kogelkraan gemonteerd. Dit is verderop in de foto duidelijk te zien. Door deze kraan en de ontluchting op de hoofdkraan te openen, zal het water naar het laagste punt weglopen.

Het gebruik van afdruipventielen in deze leiding raden wij af aangezien er permanent druk op deze leiding staat. Bij een defect kan er lekkage op treden die u niet direct kunt waarnemen.

Ook bij het gebruik van een waterpomp kan bovenstaande toegepast worden met het verschil dat de waterpomp in de winter afgetapt dient te worden en bij voorkeur verwijderd en vorstvrij opgeslagen wordt.

Elke situatie is anders; zorg ervoor dat alle delen die met vorst in aanraking kunnen komen altijd worden afgetapt of van water worden ontdaan!

 

Gebruik van een compressor

Voorbereiden op doorblazen met een luchtcompressor

Installateurs en hoveniers blazen het sproeisysteem vaak door met een luchtcompressor. Als er een compressor beschikbaar is, kan dit prima zelf gedaan worden. Hiervoor moet een koppelpunt gemaakt worden. Er zijn veel verschillende aansluitingen voor luchtcompressoren die erg op elkaar lijken.

We hebben de meest voorkomende doorblaas aansluitingen op een rijtje gezet en voor veel situaties een passend verloop samengesteld. Mocht uw aansluiting er niet bij zitten, laat het ons dan weten en we maken het voor u!

Het gaat erom dat er lucht in plaats van water door de installatie stroomt. Een mooie plek voor de koppeling is op de verdeelunit, pomp of hoofdkraan,  maar in feite kan deze overal gemaakt worden als het maar vanuit de wateraanvoer gebeurt.  

De procedure voor het doorblazen zelf wordt verderop in detail beschreven.

 

 

Algemene ontwerp info vorstschade

 

In het ontwerp kun je al rekening houden met de komende winters, maar risico op vorstschade blijft bestaan. Daarom wat praktische regels

 

Officieel is 60 cm diep onder maaiveld een vorstvrije diepte.

Voor de sproeisystemen is dat geen bepalende factor. De Pe leidingen zijn niet vorstgevoelig.

Het risico van vorstschade zit m in de sproeikoppen aan het oppervlak of boven de grond, dus het leggen van de leidingen hoeft niet dieper dan de hoogte van de pop-up sproeier.

Ook pompen en verdelers boven de grond lopen risico, dus probeer zover mogelijk vorstveilig te ontwerpen:

 

Systeem op waterleiding:

De hoofdkraan voor de wateraansluiting dient binnen te worden geplaatst zodat deze veilig afgesloten kan worden.

Ga zo snel mogelijk over op Pe leiding, dus de eerste aftakking van de kraan of waterleiding uitvoeren met een messing kogelkraan en dan met een Pe leiding naar buiten.

Mogelijke plaatsen voor de verdelers:

Veilig               :           kruipruimte, verwarmde bijkeuken, garage of tuinhuis

Actie                :           Hoofdkraan afsluiten, computer Off   

Redelijk veilig :           in een verzonken afsluiterput

Actie                :           Aftappen en eventueel doorblazen, computer Off

Onveilig          :           tegen de buitenkant van een tuinhuis of tegen de muur   

Actie                :           Doorblazen, kleppen openen, computer Off                           

 

 

 

 

Pomp in de bron:

Er zijn 2 soorten pompen; de bovengrondse beregeningspomp en de zgn bronpomp.

De bronpomp in een grondwaterbron of verzonken bassin is de meest veilige toepassing en hoeft nooit te worden afgetapt of doorgeblazen. De pompen lopen geen risico op vorstschade omdat deze altijd diep genoeg weggewerkt zijn.  Altijd minimaal 5 meter onder het grondwaterpeil.

De bovenzijde van een bronpomp is meestal weggewerkt in een verzonken inspectieput. In bepaalde gevallen dient de installatie daar afgetapt of doorgeblazen worden.

Theoretisch lopen de bron, bronpomp en bronkop niet veel risico. Door de waterkolom in de bron ontstaat er een natuurkundige werking waardoor het relatief warme bronwater omhoog komt en het koude water naar beneden zakt. Hierdoor zal een bronkop niet snel kapotvriezen.

Actie:   Vanaf de bronkop dient het sproeisysteem te worden doorgeblazen.

 

Beregeningspomp met zuigleiding in een bron

De locatie van de pomp en bron zijn bepalend voor de te nemen acties voor de winter, dus geef dit voldoende aandacht.  Een bovengrondse beregeningspomp is erg gevoelig voor vorst en de schade kan aanzienlijk zijn! 

Plaats de pomp bij voorkeur in een vorstvrije droge ruimte, dat verlengt de levensduur. De zuigbuis is vrijwel altijd in PVC buis uitgevoerd, dus daarom zowel de pomp als zuigleiding aftappen voor de winter.

De verticale buis in de bron mag blijven zitten. Door de waterkolom in de bron ontstaat er een natuurkundige werking waardoor het relatief warme bronwater omhoog komt en het koude water naar beneden zakt.

Maak in de inpectieput op de bron een extra mogelijkheid voor aftappen. Bijvoorbeeld een kogelkraan of draadkap.